„Benefity” dla Polaków pokłosiem wojny na Ukrainie 

Konflikt zbrojny, który 24 lutego wybuchł na Ukrainie niesie ze sobą poważne skutki w każdej dziedzinie życia. Musiały one dosięgnąć także polskie ustawodawstwo. W jego wyniku 12 marca uchwalono specustawę o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa. Wprowadza ona wiele ułatwień dla uchodźców z Ukrainy przebywających i napływających na terytorium Polski w związku z konfliktem. Jakie w praktyce korzyści może przynieść obywatelom Polski? 

Wydatki na pomoc Ukraińcom w kosztach uzyskania przychodu 

Wprowadzone przez nowe przepisy preferencje podatkowe dają możliwość ujęcia wydatków na pomoc obywatelom Ukrainy w kosztach podatkowych zarówno w PIT, jak i w CIT. Ich celem jest zachęcenie przedsiębiorców, jak i osób fizycznych do angażowania się w rozwiązanie trwającego za wschodnią granicą konfliktu. Wedle nowych regulacji kosztem uzyskania przychodów będą ceny nabycia praw i rzeczy przekazanych w ramach pomocy, koszty wytworzenia tych rzeczy, a także koszty poniesione w związku z nieodpłatnymi świadczeniami np. darmowej pomocy medycznej. Celem świadczeń podlegających odliczeniu musi być przeciwdziałanie skutkom działań wojennych prowadzonych na Ukrainie od dnia 24 lutego 2022 r.  

Warunkiem jest niesienie pomocy na rzecz konkretnych podmiotów:   

• organizacjom pozarządowym (również z Ukrainy), 
• jednostkom samorządu terytorialnego, 
• Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych, 
• podmiotom wykonującym działalność leczniczą oraz z zakresu ratownictwa medycznego na terytorium Polski i Ukrainy. 

Kruczkiem jest, że świadczenia te nie zostały dotychczas zaliczone do kosztów przychodów, w tym poprzez odpisy amortyzacyjne. 

Przepisy będą obowiązywać do końca 2022 r. 

Zerowa stawka VAT  

Także w podatku od towarów i usług pojawiły się nowości. Od marca 2022 r. obowiązuje zerowa stawka VAT na pomoc na rzecz ofiar wojny w Ukrainie. Przepisy te maja obowiązywać do końca czerwca 2022 roku.  

Obniżoną stawkę podatku można stosować wyłącznie do dostaw towarów lub świadczenia usług dokonywanych na rzecz: 

• Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych, 
• podmiotów leczniczych, 
• jednostek samorządu terytorialnego. 

Warunkiem jest zawarcie pisemnej umowy pomiędzy podatnikiem i jednym z wyżej wymienionych podmiotów, na rzecz którego są przekazywane towary lub świadczone usługi. Musi z niej wynikać, że dostarczone towary i świadczone usługi wykorzystane zostaną na łagodzenie skutków konfliktu.

Zatrudnienie obywateli Ukrainy 

Wielu przedsiębiorców może także skorzystać przy okazji napływających do Polski obywateli Ukrainy do uzupełnienia braków kadrowych. Nowe przepisy umożliwiają podejmowanie pracy legalnie przebywającym na terytorium RP ukraińskim uchodźcom z mocy uchwalonej ustawy. Niesie to jednak ze sobą pewne obowiązki dla przedsiębiorcy. Podmiot powierzający wykonywanie pracy obywatelowi Ukrainy musi powiadomić właściwy powiatowy urząd pracy w terminie 14 dni od dnia podjęcia pracy.  

Świadczenia pieniężne dla osób zapewniających dach nad głową obywatelom Ukrainy 

Nowe przepisy przewidują również świadczenie pieniężne z tytułu zapewnienia zakwaterowania i wyżywienia obywatelom Ukrainy. Każda osoba, fizyczna czy prawna, która złożyła wniosek do gminy otrzyma świadczenie pieniężne w wysokości 40 zł na dzień za osobę, płatne z dołu. Wniosek jest rozpatrywany w standardowym terminie miesiąca od dnia jego złożenia. Jego rozpoznanie może wiązać się z weryfikacją warunków zakwaterowania i wyżywienia przez pracowników urzędu gminy. Tego typu świadczenie będzie przysługiwało nie dłużej niż za okres 60 dni. W szczególnie uzasadnionych przypadkach okres wypłaty świadczenia może być przedłużony za zgodą wojewody. Zgoda wojewody może dotyczyć grupy podmiotów w województwie, jak i spraw indywidualnych. W przypadku spraw indywidualnych zgoda wydawana jest na szczegółowo uzasadniony wniosek. Warto podkreślić, że przekazywane wypłaty na rzecz zapewniających zakwaterowanie oraz wyżywienie podlegają zwolnieniu na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych oraz prawnych. 

W rozporządzeniu Rady Ministrów wydanym na mocy specustawy istnieje możliwość podwyższenia kwoty świadczenia. Warunkiem jest, aby zakwaterowanie i wyżywienie obywatelom Ukrainy rozpoczęło się przed dniem wejścia w życie ustawy lub gdy podmiotem zapewniającym zakwaterowanie i wyżywienie obywatelom Ukrainy jest jednostka organizacyjna, osoba prawna bądź przedsiębiorca. Rozporządzenie w sprawie maksymalnej wysokości świadczenia pieniężnego przysługującego z wyżej opisanego tytułu wchodzi w życie z dniem 16 marca.