Jak wszyscy dobrze wiemy rynek jest coraz bardziej wymagający, w gospodarce zachodzą dynamiczne zmiany i ten, kto się nie rozwija, ten się zwija. To zmusza przedsiębiorców do szukania coraz to nowych rozwiązań i elastycznego dopasowania się do wciąż zmieniającej się sytuacji. Jednym ze sposobów rozwoju i ekspansji na nowe rynki jest przejmowanie innych firm, a sposobem na powiększanie zasięgu i rozmiarów prowadzonej działalności jest również łączenie się z podmiotami konkurencyjnymi.

Cele i rodzaje fuzji.

Choć cele biznesowe w obu tych przypadkach mogą być zbliżone, fuzja i przejęcie to nie to samo. W wyniku fuzji powstaje jako osobny podmiot prawny, zupełnie nowa spółka. Podmioty dokonujące fuzji przenoszą do nowo powstałej spółki cały majątek, tracąc jednocześnie swój byt prawny. Do przejęcia dochodzi, gdy jedno przedsiębiorstwo przejmuje majątek innego i zostaje przez nie wykupione.

Podstawowym założeniem fuzji jest wzrost wartości firmy oraz jej silniejsza pozycja na rynku. Do dokonania fuzji potrzeba dwóch lub więcej niezależnych przedsiębiorstw. Istnieją trzy możliwości jej dokonania:

• Poziomo – kiedy podobne firmy działają na tym samym rynku i wytwarzają podobne produkty. Dzięki niej firma może pozyskać szerszą ofertę produktów lub usług, nowych odbiorców i dostawców. W wyniku fuzji powstanie przedsiębiorstwo udoskonalone, z silniejszą pozycją na rynku i z produktem nowym.
• Pionowo – kiedy przedsiębiorstwa zajmują się tym samym produktem, ale różnymi etapami jego powstawania. Fuzja „pionowa w górę” to łączenie się z odbiorcą a „pionowa w dół” z dostawcą towarów lub usług. Fuzja pionowa gwarantuje zwiększenie kontroli produkcji, a tym samym wzrost jakości.
• Konglomeratowo – kiedy przedsiębiorstwa działają w różnych dziedzinach i nie są wobec siebie konkurencyjne. Firma zaczyna działać w różnych obszarach rynku, co pozwala na zróżnicowanie działalności oraz zmniejszenie ryzyka. Kiedy podupadnie jeden z obszarów działania firmy, zawsze pozostanie ten drugi.

Połączenie spółek przez przejęcie – zalety i rodzaje.

W przypadku przejęcia nie powstaje tu nowy podmiot prawny. Podmiot przejmujący zyskuje kontrolę nad majątkiem oraz działalnością gospodarczą przejmowanego, ale przedsiębiorstwo przejmowane zachowuje osobowość prawną. Przejęcie związane jest z nabyciem akcji/udziałów lub nabyciem aktywów – części lub składników majątkowych przedsiębiorstwa. Do przejęć może dojść na dwa sposoby:

• Przejęcie kontrolowane – kiedy spółka przejmowana wyraża zgodę na przejęcie, zyskując korzyści w postaci umów inwestycyjnych czy pakietów socjalnych dla pracowników. Cały proces odbywa się w pokojowej formie.
• Wrogie przejęcie – gdy na etapie ustaleń organy decydujące wyrażą sprzeciw, ale spółka przejmująca nabyła wystarczającą ilość akcji do przejęcia kontroli. W takiej sytuacji nie możemy tu mówić o pokojowej formie całego procesu.

Przykłady największych fuzji i przejęć.

W Polsce, w ostatnich dniach najgłośniej jest o kontrolowanym przejęciu części aktywów Grupy Lotos. Warto również wiedzieć, że pierwszym wrogim przejęciem firmy na polskim rynku był skup większości akcji w maju 2008 roku firmy W. Kruk S.A przez Vistula & Wólczanka S.A.

Z kolei w styczniu 2008 roku miała miejsce wielka fuzja na rynku farmaceutycznym. Międzynarodowy (znany obecnie wszystkim dobrze) koncern Pfizer kupił rywala Warner-Lambert. Kilka lat wcześniej – w 2003 roku – Pfizer przejął Pharmacia Corporation za 89,3 mld dolarów. Pozwoliło to rozszerzyć bazę produktów i zdobyć patenty na nowe leki. Zwłaszcza w endokrynologii, onkologii i okulistyce.